4.11 Mikil eða aukin hætta á skuggaefnistengdri nýrnabilun
Mikil eða aukin hætta á PC-AKI:
Oft er erfitt að meta hættuna á PC-AKI hjá sjúklingi. Það vantar iðulega tölur yfir tíðni PC-AKI hjá sjúklingum með mismunandi samsetningu áhættuþátta, við mismunandi GFR gildi hjá sjúklingi og við mismunandi skammta joðskuggaefnis.
- Áhættan eykst með lækkandi GFR gildi og með auknum fjölda áhættuþátta og með alvarleika áhættuþáttanna.
- Það sem enn eykur áhættuna er:
- Sjúklingar með samskonar áhættuþætti geta verið mismunandi næmir fyrir skuggaefnisaukaverkunum án þess að orsakirnar séu þekktar
- Ófullnægjandi upplýsingar um sjúklinginn frá tilvísandi lækni
- Takmarkaður áreiðanleiki útreiknaðs GFR
- Aðeins í 80% tilfella liggur útreiknað GFR innan ±30% af mældu GFR (P30 gildi). P30 gildið er þó hærra fyrir útreikning á GFR þar sem stuðst er við bæði p-kreatinín gildi og p-cystatin C gildi. Þá er P30 um 90%.
- Aðeins í 80% tilfella liggur útreiknað GFR innan ±30% af mældu GFR (P30 gildi). P30 gildið er þó hærra fyrir útreikning á GFR þar sem stuðst er við bæði p-kreatinín gildi og p-cystatin C gildi. Þá er P30 um 90%.
- Dæmi um ástand með aukinni hættu á SON:
- GFR <45 ml/min (Nefna má að ESUR og ACR miða við <30 ml/min)
- Margir áhættuþættir samtímishjá sjúklingi, t.d:
- eGFR < 45 ml/min
- Sykursýki
- Þurrkur
- Eggjahvíta í þvagi (makroproteinuria)
- Blóðleysi (anemia)
- Súrefnisskortur (hypoxia)
- Sýking í blóði (sepsis)
- Inntaka nfrotoxískra lyfja (NSAID lyfja eða COC-2 hemjara)
- Óstöðug starfsemi nýrna en þá getur GFR verið óáreiðanlegt
- Sjokkástand eða hjartabilun (gráða NYHA III/IV)
- Endurteknar rannsóknir með joðskuggaefni
- Stærri skurðaðgerð síðasta sólahringinn
- Lélegt almennt líkamsástand og gjörgæslusjúklingar (þá óháð eGFR!)