2. Skammstafanir
Skammstafanir notaðar í Gæðavísi:
Oft er erfitt að greina hvort akút nýrnaskaði er orsakaður af skuggaefni sem sjúklingi var gefið eða er orsakaður af öðru sjúkdómsástandi hjá sjúklingi, sem felur í sér hættu á akút nýrnabilun. Því hefur orðið alþjóðlegt samkomulag að innleiða hugtakið PC-AKI (post-contrast acute kidney injury) sem almennt hugtak án skilgreiningar á orsök nýrnabilunarinnar sem tengist rannsókn með skuggaefni , en nota hugtakið CI-AKI (contrast-induced acute kidney injury) eingöngu þegar skuggaefni er orsök akút nýrnabilunar.
Þannig að í stað skammstafanna CIN og SON kemur PC-AKI. Í mörgum heimildum er enginn greinarmunur gerður m.t.t. PC-AKI og CI-AKI sem getur skapað rugling og hefur oft leitt til mismunandi túlkana, m.a. hvort skuggaefnisorsökuð nýrnabilun sé yfirleitt til.
PC-AKI skuggaefnistengd akút nýrnabilun (STN)
CI-AKI skuggaefnisorsökuð akút nýrnabilun (SON)
Heimild: Interneetmedicin.se. https://www.internetmedicin.se/page.aspx?id=5495
Almennar skammstafanir:
AKI = acute kidney injury, bráður nýrnaskaði
A/I = angiografia/intervention
AUC = plasma consentration time curce
ALARA = as low asreasonably achievable, eing lágt og mögulegt er
BMI = Body mass index
BSA = body surface aerea
C = cystatín C
CIN = contrast-induced nephropathy (SON íslenska, KMN sænska)
CI-AKI = contrast-induced acute kidney injury (CIN = CI-AKI)
CKD = chronic kidney disease
CKD-AKI = Chronic kidney disease – acute kidney injury (einnig skrifað AKI-CKD)!
CM = Contrast media
CTA = computed tomography angiography, æðamyndataka með CT
Gd = gadolinium
GdKM = gadolinium skuggaefni
GFR = gaukulsíunarhraði eða GSH á íslensku (glomerular filtration rate á ensku).
GSH = gaukulsíunarhraði, sama og GFR
eGFR = estimated GFR, reiknað GFR (ekki mælt!)
eGFRcysc = reiknað GFR út frá cystatin C
eGFRcrea = reiknað GFR út frá plasma kreatinin
eGFRcrea+cysc = reiknað GFR út frá p-kreatinin og cystatin C
eGFRmedel = reiknað meðaltal GFR út frá bæði eGFRcysc og eGFRcrea
mGFR = mælt GFR (tímafrekt). Measured glomerular infiltration rate
gI = g joð (gI = gJ)
g-I/GFR hlutfall = til að meta hættuna á SON. Á helst að vera <1,0
IDMS = isotope dilution mass spectrometry, stöðluð alþjóðleg aðferð til að mæla kreatinin
IA = intra-arterielt, í slagæð
IBW = Ideal body weight. Ákjósanleg líkamsþyngd
IV = intravenous, í bláæð
IVA = intensivvårdsavdelning (GG= gjörgæsludeild)
IOCM = Iso-osmolar contrast media
J = joð ( I = iodine)
JKM = joðskuggaefni (þá átt við joðskuggaefni í æð, i.v eða i.a.)
KM = skuggaefni (kontrastmedel (sænska) eða contrast medium (enska)
KMN = Kontrastmedelinduserad nefropati (SON íslenska, CIN enska )
LBM = Lean body mass (þyngd án fitu)
LOCM = Low osmolar contrast media
NSAID = non-steroid anti-inflammatory drug
P30 = mat á nákvæmni á formúlum til að reikna út GFR. Þannig fjöldi GFR útreikninga sem mæligildi liggur innan 30% skekkjumarkanna. P30 á að vera minst 75%
PC-AKI = Post-contrast acute kidney injury (víðara hugtak en CIN og CI-AKI)
PCI = percutan coronarintervention, inngrip í hjartaþræðingu
p-cystatinC = plasma cystatin C
p = plasma (nú er kreatinin nánast alltaf mælt í plasma)
pCysC = plasma cystatin C
PKr = plasma kreatinín
PVK = Perifer venukateter
S = serum
S-kreatinín = serum kreatinín
SON = Skuggaefnisorsökuð nýrnabilun (KMN = kontrastmedelinducerad njurskada á sænsku og CIN = contrast-induced nephropathy á ensku)
SON versus STN sjá 2.
TS = Tölvusneiðmyndarannsókn ( DT = datortomografi)
Skammstafanir fyrir kreatinin formúlur sem byggja á IDMS staðlinum:
CKD-EPI = Chronic Kidney disease epidemiology collaboration (formúla til að reikna út GFR)
LM-ABS = Lund-Malmö absolute creatininequation (reiknar út absolute GFR)
LM = Lund-Malmö formúla til að reikna út GFR
LMR = endurskoðuð Lund-Malmö formúla
MDRD = Modification of Diet in Renal Disease, formúla
Skammstafanir fyrir kreatin formúlur sem byggja EKKI á IDMS staðlinum:
CG = Cockcroft-Gault formúla fyrir útreikning á GFR.
Skammstafanir fyrir cystatin C formúlur sem byggja á IDMS staðlinum:
CAPA = Caucasian, Asian, pediatric and adult cohorts. Formúla fyrir GFR.
Skammstafanir fyrir ýmis samtök:
ACR = American College of Radiology
EMA = European Medical Agency
ESUR = European Society of Urogenital Radiology
FDA = Food and drug administration
IFCC = International Federation of Clinical Chemistry
KDIGO = Kidney Disease: Improving Global Outcomes
NKF = National kidney foundation
NYHA = New York Heart Association Functional Clasification, (flokkun á alvarleika hjartabilunar)
RANZCR = The Royal Australian and New Zealand College of Radiology
SSUR = Swedish Society of Uroradiology
SURF = Svensk Uroradiologisk Förening
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
Síðast uppfært: 13.05.2020